Pan Wu: “Tôi như một thanh niên 93 tuổi cầm cọ vẽ”
– Tại sao bây giờ anh lại chọn bắt đầu triển lãm “Hà Nội của tôi” tại Thành phố Hồ Chí Minh?
– Mọi người vẽ tranh đều muốn thể hiện thành quả của mình. Đây là cơ hội để tôi thể hiện nhiều tác phẩm vừa hoàn thành. Sau cái chết của người bạn họa sĩ Huy Thanh, tôi cảm thấy rất buồn và suy nghĩ rất nhiều. Con gái tôi đã giúp tôi xuất bản các bài thơ và đẩy nhanh việc thực hiện triển lãm. Gia đình mong rằng tôi sẽ có nhiều cơ hội gặp gỡ và giao lưu với mọi người. Với sự giúp đỡ của phóng viên Nguyễn Trọng Chức, cuộc triển lãm đã nhanh chóng ra mắt. Tôi rất vui vì đã dồn hết tâm huyết và sức lực cho hội họa.
Họa sĩ Phan Vũ .
– Tuổi tác ảnh hưởng thế nào đến tâm trạng của bạn khi vẽ tranh?
– Làm ra các tác phẩm nghệ thuật là vô cùng quan trọng đối với sức khỏe của người sáng tạo. Khi vẽ tranh, tôi cũng như các bạn trẻ, dồn hết tâm sức cho công việc. Dù đã 93 tuổi nhưng tôi không có rào cản tâm lý nào và có thể vẽ cho đến khi kiệt sức. Ngay khi đặt cọ vẽ xuống, tôi cảm nhận được những khó khăn của tuổi già. Mắt tôi rất mờ, không nhìn được màu sáng, chỉ vẽ được ban ngày. Do đau lưng và mỏi gối, không thể ngồi lâu nên tôi ít có thời gian sáng tác. Tôi cũng phải cố gắng cân bằng cảm xúc của mình. Vì tôi là người cầu toàn nên khi cảm thấy thiếu hình ảnh, tôi vẽ đi vẽ lại nhiều lần, chỉnh sửa từ góc này sang góc khác. Xét cho cùng, tác phẩm hoàn toàn khác với nguyên tác.
Người nghệ sĩ sống bằng kinh nghiệm. Tác phẩm của một họa sĩ già có chiều sâu, tôi cũng vậy, ở tuổi này, tôi đã trải nghiệm nhiều và cảm nhận của tôi về hội họa cũng khác so với những người trẻ. Những người giống nhau có thể hiểu và yêu thích tranh của tôi.
Pan Wu và vợ (thứ hai từ phải sang) chào mừng các vị khách tham gia triển lãm “My Dear City of Hanoi”. Vợ anh – nhà báo Diễm Chi – hỗ trợ anh như thế nào trong quá trình viết?
– Nghệ thuật đi kèm với cô đơn rất dễ thăng hoa. Diễm Chi đã cho tôi một không gian nghệ thuật, để tôi dành thời gian cho nghệ thuật. Người phụ nữ không hỏi gì. Khi tôi và Chi gặp nhau lần đầu đã ngoài 70, Chi không cần tôi phụ giúp việc nhà như những ông chồng khác, cũng không cần cô ấy phụ giúp. Tôi luôn an toàn vì tôi có vợ. Vợ chồng ở với nhau thành thói quen. Cũng vì lý do đó mà tôi và Diễm Chi đã sống với nhau được 21 năm.
– Trong triển lãm, bạn đã trưng bày những bức ảnh khỏa thân, và bạn đã lấy cảm hứng từ chúng để tạo ra những bức ảnh này?
– Đây là những bức tranh tôi đã vẽ trước đây, không phải là 15 bức tranh cuối cùng. Cảm hứng vẽ chúng chợt đến. Khi tôi vẽ, không có hoa văn trần trụi, không có hình ảnh của bất kỳ ai. Nhưng tất cả những ai xem bức tranh này đều có thể thấy một người phụ nữ đi ngang qua cuộc đời tôi.
Tranh khỏa thân của tôi là trừu tượng, nên tôi thấy bình thường. Nhiều người đã xem ảnh thậm chí không biết rằng cô ấy đang khỏa thân. Đây là những cảm xúc và màu sắc của riêng tôi. Tôi không muốn sự nhiệt tình, tôi chỉ cảm thấy hài lòng với trải nghiệm hội họa của chính mình.

– Là một nhà thơ, tại sao bạn lại tập trung nhiều hơn vào hội họa trong thời gian tới?
– Tôi đã từng chơi với Bùi Xuân Phái, Nguyễn Sáng và Nguyễn Tư Nghiêm. Tôi từng nói rằng tôi rất vui khi đợi cho đến khi bạn tôi chết trước khi chuyển sang vẽ tranh. Xét về cuộc đời, họ là những người nổi tiếng trong ngành, người nằm mơ như tôi quả thực không dám vẽ. Sau đó, khi nhiều người nói tôi ổn, tôi bắt đầu vẽ nhiều hơn. Trò chơi vẽ tranh càng làm cho em thêm hứng thú, say mê với màu sắc và đam mê hội họa. Tôi bước vào nghệ thuật một cách tự nhiên.
Tác phẩm của Phan Vũ. — Tranh mang lại cho bạn giá trị vật chất như thế nào?
– Tôi nghĩ nghệ sĩ làm giàu thực sự rất khó. Tôi không thể dựa vào số tiền bán tranh để nuôi sống bản thân, nhất là với những nghệ sĩ cùng tuổi. Tôi giỏi nhất là vẽ chân dung, những bức tranh này cũng được công chúng yêu thích, tranh nào bán được. Tôi thích vẽ chân dung bạn bè của mình là Chen Wu, Chen Dan và vợ tôi. Tôi đã tiêu hết tiền để bán sơn, mua màu, cọ và giấy. Tôi dùng tiền lương hưu để trang trải cuộc sống hàng ngày.
-Bạn đang làm gì?
– Vài năm trước, dù tuổi đã cao, tôi vẫn duy trì nhịp sống của riêng mình: mỗi sáng thức dậy, một mình đi mua cà phê và ăn sáng, sau đó sửa tranh rồi lăn ra ngủ. Tôi thích ngồi trên ghế của bố tôi trong phòng tranh. Chiếc ghế cũ đầy hoa văn cẩm thạch là nơi yên tĩnh để tôi ngắm nhìn tác phẩm. Những ngày đẹp trời, tôi đi mua cà phê và làm thơ, được các bạn trẻ đưa lên Facebook của mình. Tôi ghét nhìn ảnh ở nhà mỗi ngày. Cân nặng của tôi từ 70 đến 90 tuổi, và tôi đã lái xe vòng quanh để chụp ảnh. Nhưng cách đây vài năm, sức khỏe của tôi không tốt, tôi thấy sự bơ vơ của tuổi già – tôi không thể chờ đợi được nữa.Tài sản của bạn là gì?
– Ngoài Hà Nội, tôi thích Sài Gòn lắm. Tôi ở Sài Gòn đã lâu và muốn ghi dấu ấn sâu đậm về mảnh đất phương Nam này. Em ơi, TP Hà Nội được nhiều người biết đến. Tôi luôn muốn có một “Phố Sài Gòn” mà tôi thích. Tôi hy vọng sẽ được đọc một bài thơ “Không bao giờ trở lại Sài Gòn với những cục pin, nhưng cho đến nay, tôi vẫn chưa có cơ hội để làm điều đó.” – Báo Qingcheng